Kłodzko - www.klodzko.pl

Akademia Przygody jest stowarzyszeniem, wywodzącym się z ruchu skautowego, którego celem jest wychowanie młodzieży poprzez konfrontowanie ich słabości z surowością natury.

W swym programie zajęć dla dzieci, młodzieży i dorosłych ujętym w formę realistycznych gier fabularnych łączy przygodę z edukacją i rzemiosłem. W trakcie dwudziestu lat działalności grupa prowadzi obozy i kursy tzw. „sztuki przetrwania”, wyprawy odtwarzające historyczne warunki sprzętowe, szkoli w wodnych i górskich technikach ratowniczych.

Działalność AP, ujęta w ramy Ośrodka Edukacji Historycznej i Konserwatorskiej, obejmuje także ochronę osiemnastowiecznych zabytków architektury militarnej, początkowo na Twierdzy Srebrnogórskiej, następnie na użyczonym terenie Zespołu Fortyfikacji Żurawia Twierdzy Kłodzko.

Więcej informacji na www.akademiaprzygody.org

Jeżeli zainteresowany(a) jesteś bliższymi informacjami – napisz lub zadzwoń do nas!

Kłodzkie Bractwo Rycerskie istnieje od roku 2007, wtedy odbyło się pierwsze spotkanie w większym gronie zainteresowanych rekonstrukcją średniowiecza.

Związek Strzelecki jest patriotycznym stowarzyszeniem młodzieży polskiej, jest kontynuatorem Związku Strzeleckiego istniejącego w okresie międzywojennym w Polsce. Jesteśmy stowarzyszeniem zarejestrowanym w Krajowym Rejestrze Sądowym w rejestrze Stowarzyszeń, Innych Organizacji Społecznych i Zawodowych, Fundacji i Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej pod numerem 0000239467. Związek Strzelecki reaktywowany został w roku 1994. Siedziba władz mieści się w Łodzi. Obecnie działa 14 oddziałów Związku Strzeleckiego skupionych w trzech okręgach. Członkami ZS mogą być osoby w wieku od 13 roku życia (poniżej 16 lat - Kandydaci), które złożą deklarację członkowską, posiadają pisemna zgodę rodziców lub opiekunów prawnych (dotyczy osób poniżej 18 roku życia).

Związek Strzelecki prowadzi szkolenia m. in. z zakresu:

• musztry,
• strzelectwa,
• terenoznawstwa,
• saperstwa,
• walki wręcz,
• survivalu,

Integralnymi częściami systemu szkolenia są także zajęcia kształtujące sprawność fizyczną oraz wychowanie patriotyczne. Wszystkie te elementy kształtują umiejętności w zakresie dyscypliny i działania w zespole.

nasza strona internetowa: www.zsklodzko.cba.pl

e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Związek Strzelecki powstał we Lwowie w 1910 roku z inicjatywy nielegalnego Związku Walki Czynnej, jako organizacja paramilitarna. Działał jednak legalnie na podstawie statutu zatwierdzonego przez władze austriackie, we Lwowie pod nazwą Związek Strzelecki, w Krakowie jako Towarzystwo Sportowe Strzelec. Kierowała nim Komenda Główna Związków Strzeleckich z siedzibą we Lwowie, z komendantem Józefem Piłsudskim i szefem sztabu Kazimierzem Sosnkowskim. Komendzie Głównej podlegały Komendy Okręgowe: w Krakowie (Galicja Zachodnia), Rzeszowie (Galicja środkowa) i Lwowie (Galicja Wschodnia) oraz Komenda Królestwa Polskiego i Komenda Zagraniczna.

Organizacje strzeleckie działające w zaborze pruskim i Królestwie Polskim pozostawały w konspiracji.

W Galicji Związek Strzelecki organizował szkoły podoficerskie i oficerskie, mógł korzystać ze strzelnic wojskowych, odbywać ćwiczenia oraz kupować broń i amunicję. Jego członkami byli przedstawiciele wszystkich warstw społecznych, kierunków i partii politycznych (z wyjątkiem Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy). Szczególną rolę w rozbudowie organizacji odegrali studenci Uniwersytetu Jagiellońskiego. W maju 1913 roku zlikwidowano Komendę Główną, jej funkcję przejął Wydział Wojskowy Komisji Tymczasowej Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych, której komendantem wojskowym został Józef Piłsudski. W chwili wybuchu I wojny światowej Związek Strzelecki liczył 8000 członków zrzeszonych w 200 kołach strzeleckich. Członkowie ZS i Polskich Drużyn Strzeleckich stanowili podstawę Legionów Polskich, walczących u boku Cesarstwa Austro-Węgierskiego, oraz konspiracyjnej Polskiej Organizacji Wojskowej.

Główni działacze: J. Piłsudski, K. Sosnkowski, E. Śmigły-Rydz, W. Sikorski, M. Kukiel, W. Sławek, J. Stachiewicz, A. Prystor, K.J. Zamorski, W. Tetmajer. Organy prasowe: Strzelec, Bellona Polska i Przegląd Wojskowy.

W okresie międzywojennym Związek Strzelecki funkcjonował jako organizacja społeczno-wychowawcza młodzieży. Nawiązywał do tradycji Związku z lat 1910 - 1914. Zrzeszał pozaszkolną, przedpoborową młodzież, głównie wiejską i rzemieślniczą. Zajmował się działalnością w zakresie wychowania fizycznego i przysposobienia wojskowego. Podlegał Ministerstwu Spraw Wojskowych i należał do Polskich Związków Sportowych. Pozostawał w ścisłym związku obozem Józefa Piłsudskiego. Terytorialna struktura organizacyjna Związku Strzeleckiego odpowiadała wojskowo-administracyjnemu podziałowi państwa. W 1939 Związek liczył ok. 500 tys. członków, którzy w czasie wojny obronnej 1939 roku wykonywali zadania zlecone przez władze wojskowe. Wydawał pisma : Strzelec, Praca Strzelecka. Związek Strzelecki reaktywowany został w 1994 roku, jako organizacja nawiązująca bezpośrednio do tradycji przedwojennego Związku Strzeleckiego.


Komendanci Związku Strzeleckiego w okresie międzywojennym:
Władysław Malski 1919-1923
Kazimierz Kierzkowski 1923-1929
Władysław Jaksa-Rożen 1929-1931
Władysław Rusin 1931-1934
Marian Frydrych 1934-1938
Józef Tunguz-Zawiślak1938-1939

Komendanci od 1994 roku:
Leszek Marcinkiewicz 1994 - 2002
Dariusz Nowiński 2002 - 2007
Grzegorz Filipek od 2007 - 2009
Roman Burek od 2009 - 20..

Pomysł zorganizowania oddziału żołnierzy w mundurach historycznych pojawił się już w 2005 roku. Inspiracją tych działań były przedwojenne wzorce, oparte na zorganizowanych w przedwojennym Kłodzku w 1933 i 1934 roku Fridericusrextage. Biorąc pod uwagę część przynajmniej intencji przyświecających pomysłodawcom przedsięwzięcia, możemy się doszukiwać kilku wspólnych elementów łączących przeszłość ze współczesnością. Jednym z nich jest sytuacja gospodarcza Hrabstwa Kłodzkiego (Grafschaft Glatz) po wielkim kryzysie oraz  Ziemi Kłodzkiej po transformacji w 1989 roku. Zubożenie społeczeństwa, duże bezrobocie i świadomość, że najlepszą drogą rozwoju gospodarczego tych terenów jest promocja walorów przyrodniczych i kulturowych, prowadziła wprost do pomysłów uatrakcyjnienia pobytu gości, kuracjuszy, turystów i zachęcenie ich do przyjazdu na  te piękne tereny.

Organizacja w dniach 7-11 lipca 1934 roku Dni Króla Fryderyka, poza innymi aspektami,  z którymi się w żaden sposób nie identyfikujemy, były jednak również świetnym pomysłem promującym w Niemczech Kłodzko, jako miasto forteczne (Festungstadt Glatz), sciśle związane z górującą nad nim Twierdza. W ramach obchodów zorganizowano paradę, w której oprócz oddziału wojska w mundurach z  okresu wojny siedmioletniej, liczącego ok. 50 osób, udział wzięli mieszkańcy miasta, przebrani w szykowne fraki z epoki, panie przyodziały strojne suknie i czepce. Poza parada wiodąca głównymi ulicami miasta, przed ratuszem odbyło się uroczyste powitanie przybyłego na białym koniu króla Fryderyka, łudząco zresztą podobnego do  swojego pierwowzoru.. W wielu miejscach twierdzy odbyły się pokazy musztry a na dziedzińcu donżonu zorganizowano bal z epoki wraz z pokazami tańców dworskich. Całość imprezy uświetniły wieczorem pokazy sztucznych ogni.. Dni Fryderyka zgromadziły nie tylko licznych mieszkańców Kłodzka ale również wielu specjalnie przybyłych na te obchody mieszkańców Wrocławia a nawet stołecznego Berlina o czym skwapliwie donosił „Der Grafschaft Glatz” w nr 6 z 1933 roku i w nr 5 z 1934 roku.

Oglądając liczne fotografie zrobione zarówno przez zawodowych fotografów jak i amatorów nie sposób oprzeć  się urokowi starych epokowych mundurów, szykownych sukni,  powozów,  karet i koni na tle murów monumentalnej twierdzy. Trudno więc było nie skorzystać z  pomysłu promocji miasta i twierdzy, który z tak dobrym skutkiem sprawdził się 70 lat wcześniej. Oczywiście efekt promocyjny jest zdecydowanie lepszy, jeśli znajdzie się więcej odpowiednich partnerów do współpracy. Dlatego też nawiązano kontakty z władzami samorządowymi gminy Stoszowice, na terenie której znajduje się twierdza Srebrna Góra oraz miastem Nysa, posiadającym cały zespół XIX wiecznych fortów. Efektem wcześniejszych spotkań grup roboczych, było podpisanie w dniu 05 kwietnia 2005 roku w Sali rajców kłodzkiego ratusza porozumienia o współpracy i wspólnej promocji  trzech twierdz przez: Wójta Gminy Stoszowice – Patryka Wilda, Z-cę Burmistrza Miasta Nysa – Zbysława Wróbla oraz Burmistrza Miasta Kłodzka – Romana Lipskiego. Oprawę tego uroczystego porozumienia stanowiła asysta honorowa dowódcy stacjonującej w Nysie Legii Polsko-Włoskiej- Marka Szczerskiego oraz jednego z grenadierów Legii. Obecność przed ratuszem żołnierzy w historycznych mundurach wzbudziła ciekawość  i  autentyczne zainteresowanie mieszkańców Kłodzka. Na bazie podpisanego porozumienia wydano wspólny folder informacyjny o trzech twierdzach śląskich położonych w niedalekiej odległości od siebie i wartych zainteresowania ze strony turystów. Przygotowano również założenia wspólnej promocji z udziałem środków Unii Europejskiej. Jednak z uwagi na położenie poza Euroregionem Glacensis z udziału w projekcie  zrezygnowało miast Nysa. Na  zaproszenie władz samorządowych Nysy w lipcu 2005 roku delegacja kłodzkich samorządowców  w skład której wchodzili: Z-ca Burmistrza – Leszek Michalski, Kierownik Biura Promocji – Dariusz Tatka, pracownik Biura promocji zajmujący się pozyskiwaniem środków Unii Europejskiej – Aleksandra Gwizdowska oraz rzecznik prasowy Burmistrza – Agnieszka Deron, uczestniczyła   w obchodach Dni Twierdzy Nysa, podczas których nawiązano kontakty s grupami rekonstruktorów z  Nysy, Sobótki, Krotoszyc, Jeleniej Góry  oraz Zlatych Hor w Czechach, uczestniczących w szturmie fortu Wodnego.

Obserwując zmagania wojsk odtwarzających walkę z okresu wojen napoleońskich, utwierdzono się w przekonaniu, że powołanie historycznego regimentu to znakomity pomysł na promocję twierdzy kłodzkiej oraz istotne wzbogacenie oferty dla turystów przybywających do miasta. Złożony przez gminy Stoszowice, czeski Nachod  i Kłodzko projekt w ramach trans granicznej współpracy Polska-Czechy do programu Interreg IIIA zyskał akceptacje zespołu oceniającego i otrzymał dofinansowanie w wysokości 129 382 zł z czego na miasto Kłodzko przypadło 70 886 zł. Projekt zakładał utworzenie dziesięcioosobowych regimentów w twierdzach- srebrnogórskiej i kłodzkiej, ich przeszkolenie,  umundurowanie i uzbrojenie oraz organizację dni obu twierdz wraz z inscenizacją historycznej bitwy. Całość wsparta została odpowiednią kampania promocyjną w formie ulotek, plakatów, banerów i  filmu promocyjnego.

W początkach lutego 2006 roku Urząd Miasta w Kłodzku ogłosił nabór do historycznego regimentu, w wyniku którego zorganizowano  10-cio osobową grupę ochotników do służby w regimencie. Zamówiono mundury i uzbrojenie oraz rozpoczęto cykl szkolenia prowadzonego przez działających od dłuższego czasu w ruchu rekonstruktorskim kolegów z Gdańska – Piotra Czerepaka, Krzysztofa Kucharskiego i Remigiusza Pacera oraz partnera ze strony czeskiej -  Radka Tajchmana. Ponadto aktywnie uczestniczyli w szkoleniu członkowie najstarszej polskiej grupy rekonstrukcji historycznej –  Pierwszego Pułku Strzelców Konnych i Artylerii z Sobótki pod dowództwem Krzysztofa Franaszczuka.

Nieprzypadkowo wybrano do rekonstruowania 47 Pułk Piechoty Pruskiej. Stacjonował on historycznie na Twierdzy Kłodzkiej, w  Srebrnej Górze a także w Dusznikach i Lewinie. Regiment  nosił nazwę von Grawert, od nazwiska swojego ostatniego szefa – pułkownika a następnie generał-porucznika Juliusa Augusta von Grawert.

Początki szkolenia nie były łatwe. Musztra z deskami i kijami zamiast karabinów, w cywilnych ubraniach oraz wiosenne chłody nie zniechęciły uczestników. Zajęcia poza Kłodzkiem odbywały się w srebrno górskim forcie Ostróg. Pod koniec kwietnia przyszły oczekiwane z niecierpliwością mundury oraz karabiny. Broń została zakupiona w dalekim Bombaju przez Wójta Gminy Stoszowice – Pana Patryka Wilda. Koszty podróży i zakupu okazały się być o wiele tańsze niż  zakup broni w krajach europejskich.

Inauguracyjne wystąpienie kłodzkiego regimentu miało miejsce w niedzielę 30 kwietnia 2006 roku. Na kłodzki rynek wkroczyły umundurowane regimenty pruskie – 47 Infanterie Regiment von Grawert z żółtymi rabatami, kołnierzami i mankietami , 33 IR ze Srebrnej Góry z białymi wyłogami oraz Pierwszy Pułk Strzelców Konnych i Artylerii z Sobótki. Po przywitaniu przybyłych przez zastępcę Burmistrza, żołnierze oddali salwę honorową z muszkietów a dodatkowo artylerzyści z Sobótki uświetnili pobyt wojsk wystrzałem z armaty. Następnie wojska udały się na  krótkie manewry na Twierdzę  Kłodzką i była to pierwsza po 72 latach wizyta wojsk historycznych w tym zabytkowym obiekcie. Niezapowiedziane przybycie wojska wzbudziło duże zainteresowanie  przechodzących przez rynek mieszkańców Kłodzka i turystów.

Kilka dni później, 05 maja 2006 roku odbyło się w Sali Rajców kłodzkiego ratusza zebranie założycielskie stowarzyszenia Grupa Rekonstrukcji  Historycznej „47 Pruski Pułk Piechoty” w Kłodzku. Wśród  członków założycieli byli oczywiście wszyscy żołnierze regimentu oraz grupa  entuzjastów  ruchu rekonstruktorskiego związana z Towarzystwem Przyjaciół Kłodzka, Akademią Przygody  i Towarzystwem Przyjaciół Fortyfikacji. Wybrano władze stowarzyszenia. Prezesem został  Leszek Michalski, zastępcami  prezesa – Krystian Piotrowski i Robert Solski, Sekretarzem –Piotr Milczarek, Skarbnikiem – Krzysztof Stryjski i członkiem Zarządu – Mirosław Klimkiewicz. W skład Komisji Rewizyjnej wybrano Adriana Kalfasa, Mirosława Rzytkiego (Przewodniczący) oraz Grzegorza Skrobicha.

Przyjęto Statut, w treści którego za główne cele działania uznano:

• propagowanie kultury materialnej i wiedzy historycznej o Europie, w szczególności o Ziemi Kłodzkiej,
• rekonstrukcję historycznego umundurowania, uzbrojenia i wyposażenia,
• rozwijanie zainteresowań członków stowarzyszenia w dziedzinie historii i kultury,
• promocję miasta Kłodzko i Twierdzy Kłodzko,
• inicjowanie restauracji zachowanych obiektów fortecznych i innych obiektów historycznych,
• współpraca z władzami samorządowymi i Fortecznym Parkiem kulturowym Twierdza Kłodzko oraz instytucjami kultury i organizacjami pozarządowymi.

Ostatecznie  Sąd  rejestrowy dokonał wpisu stowarzyszenia w dniu 30 sierpnia 2006 roku pod nr KRS 0000263115.

Działalność regimentu to  uczestnictwo w imprezach rekonstruktorskich,  promocja w formie patroli po mieście i na twierdzy, wspólne spotkania, remont siedziby – kazamaty nr 10, organizowanie lekcji „żywej historii”  dla dzieci i młodzieży , pokazy i prezentacje.

Odwiedzając Kłodzko możemy korzystać nie tylko z atrakcji historycznych, ale także uczestniczyć w wielu imprezach kulturalnych, sportowych, rekreacyjnych, które organizowane są przez cały rok w całym mieście.

Średniowieczne i wczesnonowożytne Kłodzko wyposażone było w kilkanaście publicznych  i prywatnych studni czerpalnych, ulokowanych w obrębie murów miejskich i zabudowań na Górze Zamkowej (tam korzystano z pięciu studni: najstarsza pochodziła   z 1393 roku i zwana była Tumską, a najgłębsza - Piekarska, była głęboka na ok. 60 m).

Największego zapotrzebowania na wodę czerpaną ze studni wymagał przemysł spożywczy (zwłaszcza browarnictwo), w celach konsumpcyjnych wodę studzienną czerpali zwykle ubodzy mieszkańcy miasta.

Ze względu na budowę geologiczną Kłodzka budowanie (a właściwie wykuwanie) studni było przedsięwzięciem trudnym i czasochłonnym, szczególnie w wyżej położonych partiach miasta.

Jedna z kłodzkich legend dotyczy budowy Studni Tumskiej na Górze Zamkowej, którą przypisuje się niejakiemu szewcowi Czesławowi. Pracowity rzemieślnik w ciągu 9 lat wykuł w litej skale studnię   o głębokości ok. 30 m i średnicy 2 m, a jego dzienny urobek mieścił się w jego skórzanym fartuchu szewskim.

Do wyciągania wody ze tej studni służył paternoster – przyrząd nazwany tak z powodu pacierza, którego odmówienie trwało tyle, ile wyciągnięcie wody ze studni.

Znaczenie czerpalnych studni miejskich zmniejszyło się wskutek powstania wodociągów w 1540 r., zasilających studnie pełniące odtąd funkcję ujęcia wody.

Będące jedynymi i pewnymi źródłami życiodajnej wody studnie były pilnowane  i chronione, zwłaszcza w czasach wojennych. Studnie prywatne odgradzane były płotami w celu ograniczenia do nich postronnych osób. Tym niemniej jedna z legend podaje, że w 1806 r. doszło do zatrucia Studni Piekarskiej, znajdującej się na Górze Zamkowej w obrębie zabudowań fortecznych. Zgodnie z przekazem, czynu tego dopuściła się Charlotta Ursini – mieszkanka Kłodzka i zwolenniczka napoleońskiej armii oblegającej w owym czasie miasto. Sprowadzając na załogę twierdzy roztrój żołądka i ogólne osłabienie, Charlotta Ursini miała doprowadzić do poddania się pruskich żołnierzy francuskim najeźdźcom.

Inna legenda opowiada historię z czasów oblężenia Kłodzka przez cesarskie wojska austriackie w 1622r. kiedy w studniach miejskich zatruto wodę. Jedynymi źródłami czystej wody stały się wówczas podziemne studnie prywatne – m.in. bogatego kupca Honzy oraz pazernego piekarza Ernesta. Piekarz zwietrzywszy interes zaczął sprzedawać wodę ze swojej studni, natomiast poruszony niedolą mieszczan Honza zezwolił im na korzystanie z własnej studni bez żadnych ograniczeń. Chciwy Ernest, niezadowolony z hojności kupca, począł wymagać od wszystkich kupujących u niego chleb również zakupu wody. Epilog tej historii nie był dla piekarza łaskawy...

Egzekucje publiczne w Kłodzku wykonywano od średniowiecza do XIX w. Stała szubienica  w mieście była znakiem posiadania przywileju karania śmiercią tych, którzy wystąpili przeciw prawu i zasadom moralnym.

Ostatnia egzekucja została tu wykonana w 1850 r. Kat ściął toporem niejakiego Treutlera za morderstwo chłopa z Drogosławia.

Kary wykonywano na szubienicy umiejscowionej za miastem przy drodze do Złotego Stoku oraz przy pręgierzu przed Ratuszem. Pręgierz w źródłach kłodzkich pojawił się w latach 1551-1552. Miał być zwieńczony figurką chłopa z workiem zboża. Obok pręgierza stawiano drewniany szafot, na którym uśmiercano skazanych przez ścięcie mieczem. 

W aktach miasta Kłodzka zarejestrowano następujące kary: powieszenie, ścięcie, łamanie kołem, wleczenie na miejsce straceń i nabicie na pal, rwanie cęgami i spalenie, położenie na kole, pogrzebanie żywcem, ćwiartowanie, ścięcie i przebicie serca palem. W XVII w. pod kłodzką katownię podlegało 60 okolicznych miejscowości

Piwo od średniowiecza do czasów nowożytnych było podstawowym napojem w miastach dawnego Dolnego Śląska. Woda, często zanieczyszczona, powodowała choroby układu po karmowego i przenosiła zarazki. Piwo, dużo słabsze od dzisiejszego, było znacznie bezpieczniejsze. Pili je wszyscy – dorośli i dzieci, podawano je nawet chorym w domach szpitalnych. Spożywanie piwa dozwolone było także w okresach postu. Średnie dzienne spożycie trunku na osobę oblicza się w tym czasie na ok. 2 litry.

Kłodzkie piwo jęczmienne i pszeniczne znane było na Śląsku ze znakomitej jakości, a jego produkcja w Kłodzku, prowadzona przez słodowników i piwowarów, była ważnym i częstym zajęciem mieszczan.

Przywilej warzenia piwa był regulowany przez miejscowe prawo. Już w średniowieczu przywilej ten miało ok. 200 domostw w Kłodzku.

W XV w. specjalna rada powołana przez miejskich rajców zajmowała się sprawdzaniem, na jaką skalę przebiega produkcja piwa prowadzona pod kłodzkimi domami i czy jest ona zgodna z ilością zawartą w przywilejach

Pojawienie się urzędu kata  należy wiązać w wykształcaniem się sądownictwa i pierwszych kodeksów prawa niemieckiego. Pierwsze wzmianki o zawodowych katach pojawiają się w źródłach w XIII w., ale  profesjonalizacja fachu katowskiego i regulacje z nim związane ewoluowały powoli. Obowiązki kata polegające początkowo na wymierzaniu kar cielesnych zostały z czasem poszerzone o wykonywanie tortur i wiele innych „nieczystych” funkcji w mieście. Kat miał dbać o katownie, jej oświetlenie, instrumentarium, stan techniczny urządzeń penitencjarnych na terenie miasta, dozorować miejsca straceń i kaźni, stan ciał wystawionych na widok publiczny po egzekucji, dbać  o czystość w więzieniu miejskim, sprzątać nieczystości z ulic miasta, sprawować nadzór nad domem publicznym. Ta ostatnia funkcja z pozoru administracyjna była w istocie usankcjonowanym stręczycielstwem i sutenerstwem.

Kat otrzymywał stałą pensję z kasy miejskiej oraz świadczenia w naturze. Nie każde miasto stać było na utrzymywanie własnego kata. Wówczas musiało postarać się o jego wypożyczenie  z innego, bardziej zamożnego miasta. Sprawne wykonanie wyroku w dużej mierze zależało od woli, umiejętności i przychylności miejskiego kata. Aby uzyskać uprawnienia mistrza katowskiego uczeń musiał kształcić się pod okiem samodzielnego i doświadczonego egzekutora. Nauka była wieloletnia, a w przypadku synów kata trwała od najmłodszych lat. Od osób wykonujących ten zawód wymagano głównie perfekcji w zadawaniu śmierci, wymierzaniu chłosty, piętnowaniu skazańców i ucinania im członków ciała, torturowania, ale i późniejszego kurowania obrażeń. Za fuszerkę kat odpowiadał dalszą karierą, czasem zdrowiem lub własnym życiem.

Kat a inni mieszkańcy miasta

Kat był traktowany przez mieszczan z dużym dystansem. „Nieczysty” charakter profesji powodował społeczną alienację. Obecność kata wśród „porządnych obywateli” nie była pożądana, dotyczyło to zarówno miejsca w kościele, jak i karczmie. Dodatkowo kaci dość szybko się bogacili, co jeszcze bardziej potęgowało niechęć w stosunku do nich. Dom kata znajdował się na obrzeżach miasta, często obok miejsc zamieszkania hycla, grabarza czy domów publicznych Społeczny ostracyzm i ograniczenie funkcji społecznych dotykał całą rodzinę kata, co sprawiało, że zawód kata był dziedziczny niejako w skutek tej alienacji. Nawet związki małżeńskie zawierane były   w obrębie rodzin katowskich. W ten sposób wykształcały się klany katowskie.

Kaci kłodzcy

Miasto Kłodzko w XVI w. jako jedyne w regionie zatrudniało własnego kata. Pierwszy  z znany z imienia i nazwiska Lorenz Volkmann pojawia się w źródłach kłodzkich ok. 1569 r. Jednym z najbardziej znanych katów kłodzkich był Christopher Kühn, który w połowie XVII w. oprócz katowni w Kłodzku posiadał także Meisterei w Wambierzycach, Radkowie i być może  w Otmuchowie, skąd pochodziła jego żona Anna Catharina Hildebrandt, córka kata otmuchowskiego. Kühn według źródeł wszedł na drogę przestępczą i nie przestrzegał nakazów kłodzkich władz miejskich. Według przekazów w kłodzkich źródłach miejscowi kaci zajmował się również usługami medycznymi, przeciw czemu protestowali miejscowi cyrulicy oskarżając katów o fuszerki. Z  tego powodu władze miejskie zwolniły z posad  katów: Christophera Kühna i Hansa Gottschalka.

Od XVI w. przestępstwa karano coraz surowiej i z dużym okrucieństwem. W procesach inkwizycyjnych dopuszczano tortury. Obok coraz popularniejszych w XVI w. procesów inkwizycyjnych za szczególnie szkodliwe społecznie uznane zostały przestępstwa przeciw moralności. Dopiero na przełomie XVIII/XIX w. kodyfikacje karne zostały zreformowane; wtedy też doszło do likwidacji publicznej formy egzekwowania kar, a z kodeksów karnych bezpowrotnie wycofane zostały tortury. Kat wykonywał karę śmierci już nie publicznie, a w zaciszu więziennego dziedzińca.

Formy kar w XVI w.

W 1532 r. powstał kodeks cesarza Karola V, tzw. Carolina, w którym znalazły się formy wymierzania kar śmierci w miastach lokowanych na prawie niemieckim. Były to:

• łamanie kołem za morderstwo, trucicielstwo,
• ćwiartowanie za zdradę,
• ścięcie za gwałt, rabunek, spędzanie płodu, spowodowanie bezpłodności,
• spalenie za czary, podpalenie, fałszowanie monet, świętokradztwo, sodomię, homoseksualizm,
• powieszenie za kradzież dużą, recydywę kradzieży,
• pogrzebanie żywcem i przebicie palem za dzieciobójstwo popełnione przez matkę.

W przypadku recydywistów jako dodatkowe obostrzenie kary stosowano wleczenie końmi na miejsce straceń oraz rwanie ciała rozpalonymi kleszczami. Wobec kobiet nie zalecano stosowania łamania kołem, ćwiartowania, powieszenia. Stosowano wówczas zamiennie utopienie. Jako kary okaleczające kodeks Carolina przewidywał:

• odcięcie palców prawej ręki za krzywoprzysięstwo,
• oślepienie za kradzież dużą zamiast kary śmierci,
• wyrwanie języka i uszu.

Formy kar w XVIII w.

Obowiązująca dla terenu Moraw Czech i Śląska od 1711 tzw. Mała Józefina, czyli kodeks karny cesarza Józefa I, czerpała wzorce z  XVI wiecznego kodeksu Carolina. Józefina przewidywała następujące formy kar śmierci:

• ścięcie mieczem za zdradę małżeńską, kazirodztwo, trucicielstwo (u kobiet), stręczycielstwo,
• łamanie kołem za gwałt na kobiecie, recydywę nierządu, fałszerstwo, trucicielstwo (u mężczyzn),
• powieszenie za kradzież,
• spalenie za podłożenie ognia, sodomię, homoseksualizm,
• ścięcie mieczem połączone z zakopaniem ciała i przebiciem kołkiem za dzieciobójstwo, spędzanie płodu, ojcobójstwo (w stosunku do kobiet),
• Stosowano także przebicie serca kołkiem, rozciąganie żywcem na kole i wleczenie końmi.

Ponadto wykonywano kary cielesne przy pręgierzu: piętnowanie i chłosta pękiem rózg za kradzież małą, sutenerstwo, stręczycielstwo i nierząd, obcięcie uszu i nosa, ucięcie języka, ucięcie ręki za fałszerstwo, targanie kleszczami oraz wypalenie piętna

Jak wyglądało stracenie

Skazaniec udawał się na miejsce straceń pieszo w kondukcie, w którym znajdował się również duchowny, kat, jego pomocnicy i gapie, lub był przewożony wozem w asyście kata i jego pomocników. Najpowszechniejszymi formami wykonania kary śmierci były powieszenie, ścięcie mieczem, utopienie bądź zakopanie żywcem w ziemi. Kobiet z reguły nie wieszano, za ten sam charakter przewiny ścinano je mieczem bądź zakopywano żywcem. W stosunku do recydywistów stosowano także okaleczanie przez kata ciała, już po egzekucji.

Powieszenie

Powieszenie miało hańbiący charakter. Z tego powodu z reguły nie wieszano kobiet. Przesłaniem powieszenia miało być zhańbienie wieszanego poprzez publiczne eksponowanie powieszonego ciała po śmierci. Kat w asyście pomocników wprowadzał lub wciągał skazanego na drabinę, zakładał mu stryczek i strącał z niej. W XVIII w. upowszechniło się także zaoczne wieszanie wizerunków skazańców, którym udało się zbiec. Taka sytuacja miała miejsce w Kłodzku, kiedy w XVIII w. zaocznie skazano za ucieczkę z Twierdzy Kłodzkiej skazańców – von Schella i von Trencka.

Ścięcie mieczem

Ten rodzaj kary wymagał wielkiego profesjonalizmu od kata. Musiał on zadać silny cios między trzeci a czwarty krąg szyjny pod odpowiednim kątem skazańcowi siedzącemu lub klęczącemu tak, aby za jednym zamachem oddzielić głowę od tułowia. Często zdarzały się chybienia. W Kłodzku w 1593 r. podczas egzekucji pewnej kobiety na Rynku kat Georg pierwszym cięciem miecza nie oddzielił głowy od tułowia. Dopiero gdy pomocnik przytrzymał skazaną za włosy, zadał dwa kolejne ciosy, które zakończyły kaźń.

Łamanie kołem

Do kar o wyjątkowo okrutnym charakterze należy zaliczyć łamanie kołem orzekane wobec morderców recydywistów i rozbójników. Polegało ono na łamaniu kości rozciągniętego na ziemi przestępcy przy pomocy koła od wozu zrzucanego z wysokości na kończyny skazańca. Dla zwiększenia skuteczności na obwodzie koła mocowano specjalne nasadki, a pod kończyny skazańca wkładano podkładki. Koło mogło też mieć inne zastosowanie - wplatano w jego szprychy połamane kończyny skazańca, po czym wystawiano zatknięte na pal. Czasem ciało umieszczano na kole, a koło mocowano na wysokim drągu już po wykonaniu egzekucji. W Kłodzku według przekazu  z 1608 r. pewnego mordercę najpierw ścięto, a potem dopiero jego ciało było łamane kołem.

Spalenie żywcem

Rezerwowane dla winnych czarów, kontaktów z diabłem, a także dla przestępców dopuszczających się sodomii, rabunku mienia kościelnego oraz podłożenia ognia. Kat układał stos wokół pala wbitego w ziemię. Skazaniec był przymocowywany do słupa łańcuchem. Następnie kat podkładał ogień. Czasem w akcie łaski kat wcześniej łamał kark skazanemu lub umieszczał woreczek z prochem przy jego głowie, dzięki czemu ten unikał śmierci  w męczarniach.

Utopienie i nawleczenie na pal

Kara utopienia było stosowana głównie w stosunku do dzieciobójczyń, podobnie jak pogrzebanie żywcem. Topienie odbywało się w workach ze skóry lub lnu uwiązanych na linie, której koniec trzymał stojący na moście, na brzegu lub w łodzi miejski kat. Nawleczenie na pal było formą rzadziej stosowaną. W  ten sposób stracony został w 1568 r. Caspar Hofman w Kłodzku. Inny kłodzki skazaniec, który popełnił 15 morderstw, najpierw był wleczony na miejsce stracenia a następnie nabity na pal.

Kłodzko to jedno z najpiękniejszych miast Dolnego Śląska z bogatą ponad 1000-letnią historią, w której swoją obecność zaznaczyli Czesi, Niemcy i Polacy. Te trzy kultury wpłynęły na rozwój miasta, jego życie gospodarcze i społeczne, a także na jego kształt i charakter. Wspaniała architektura, zabytki, dzieła sztuki, magiczne miejsca i współczesne wydarzenia – to wszystko tworzy dziś niepowtarzalny klimat Kłodzka – miasta gościnnego, otwartego i przyjaznego. Zapraszamy do Kłodzka!

Granice administracyjne miasta wyznaczają:

• na północy ujście Ścinawki do Nysy Kłodzkiej
• na wschodzie schodzą w dolinę Jodłownika na granicy Mariańskiej Doliny i Wojciechowic, a następnie przez grzbiet odchodzący od Kłodzkiej Góry w Górach Bardzkich, a ciągnący się po Owczą Górę, schodzą przez kulminację do doliny Jaszkówki, na granicy z Jaszkową Dolną
• na południu biegną wzdłuż skraju wyraźnej terasy Doliny Nysy Kłodzkiej, aż do ujścia Białej Lądeckiej. Stąd na na południowym zachodzie zboczem Czerwoniaka przechodzi w dolinę Bystrzycy Dusznickiej na granicy Starego Wielisławia i Książka. Potem w górę Bystrzycy Dusznickiej do Zagórza.
• na zachodzie ciągną się przez rozległy płaskowyż obok Mikowic do Leszczyn

Kłodzko jest ważnym węzłem kolejowym i drogowym. Miasto posiada bezpośrednie połączenia kolejowe oraz autobusowe z wszystkimi większymi miastami Polski.

Ważniejsze połączenia drogowe:

• droga krajowa nr 8 ( Wrocław – Kłodzko- Kudowa),
• droga krajowa nr 33 ( Kłodzko- Międzylesie),
• droga krajowa nr 46 (Kłodzko- Opole),
• droga krajowa nr 381 ( Kłodzko- Wałbrzych)

Najbliższe lotniska:

• Wrocław (80 km),
• Praga (220 km),

Kłodzko to najstarsze i największe miasto Ziemi Kłodzkiej. Jego rozwój i znaczenie kształtowało strategiczne położenie między doliną Nysy Kłodzkiej a Górą Forteczną (369 m n.p.m). Od średniowiecza miasto było centrum komunikacyjnym o charakterze handlowym i obronnym. Dzieje Kłodzka to wspólna historia Czechów, Niemców i Polaków, katolików, protestantów, Żydów, rzemieślników, kupców, zakonników i żołnierzy. Na styku kultur, religii i profesji przez stulecia rozwijało się miasto, które dzisiaj jest jednym z najpiękniejszych miast Dolnego Śląska i centrum kulturalno-turystycznym pogranicza polsko-czeskiego.

Pierwsza odnotowana wzmianka o Kłodzku pochodzi z „Kroniki Czechów” Kosmasa. Podaje on, że w 981 roku zmarł ojciec św. Wojciecha, czeski książę Sławnik, w którego posiadaniu był leżący przy rzece Nysa gród o nazwie Kłodzko. Jednak archeologiczne znaleziska i historyczne przekazy dotyczące tych terenów przekonują, że w miejscu usytuowanym na szlaku bursztynowym, między Czechami a Polską, gród musiał istnieć już dużo wcześniej.

W XI wieku Kłodzko jest przedmiotem częstych zatargów polsko-czeskich, więc co kilka lat przechodzi na przemian z rąk Piastów w ręce Przemyślidów. W roku 1114 drewniany gród zostaje doszczętnie spalony przez czeskiego księcia Sobiesława, który już w 1129 roku odbudowuje go w formie częściowo murowanej. 30 maja 1137 roku, na mocy układu pokojowego, Bolesław Krzywousty przekazuje Kłodzko Sobiesławowi i miasto na kilkadziesiąt lat trafia pod panowanie czeskie. W 1200 roku oprócz grodu w mieście funkcjonuje targ wraz z osadą targową, dwa kościoły i szpital. Lokacji miasta na prawie niemieckim między 1253 a 1278 rokiem dokonuje czeski król Przemysław Ottokar II; najstarszy zachowany dokument z miejską pieczęcią pochodzi z 1305 roku.

W XIV wieku Kłodzko nękane jest licznymi kataklizmami: epidemie, pożary i powodzie, z których najbardziej dotkliwa ma miejsce w roku 1310 i pochłania ponad tysiąc ofiar. Mimo tych trudności miasto przeżywa wówczas rozkwit gospodarczy, głównie za sprawą nadawania kolejnych przywilejów. Kłodzko posiada w tym czasie jedną z najlepszych na Śląsku szkół i bibliotekę klasztorną, rozwijają się cechy rzemieślnicze, których jest już ponad 30. Początek XV wieku to czas wojen husyckich; w 1428 roku Kłodzko opiera się szturmującym miasto oddziałom husytów, ale już w roku 1453 staje się własnością husyckiego króla Jerzego z Podiebradów, który w 1459 podnosi Ziemię Kłodzką do rangi suwerennego hrabstwa.

Wiek XVI to czas rozkwitu Kłodzka, ale też ponownie era częstych powodzi i pożarów. W 1526 roku miasto przechodzi we władanie dynastii Habsburgów, wśród których najbardziej zasłużył się książę Ernest Bawarski (od 1549 roku). W drugiej połowie wieku na terenie śródmieścia znajdowało się 275 posesji, w tym wiele renesansowych murowanych kamienic. Zanim Kłodzko stało się jedną z aren protestancko-katolickiej wojny trzydziestoletniej (1618-1648) w mieście mieszkali prawie sami protestanci. W 1622 roku trwające kilka tygodni oblężenie Kłodzka przez wojska walczące po stronie katolickiego króla Ferdynanda II, kończy się kapitulacją. Ogromne zniszczenia i straty ludziach pogrążyły miasto na kilka dziesięcioleci w głębokim kryzysie gospodarczym. Natomiast dzięki sprowadzonym wtedy ponownie do Kłodzka jezuitom, kwitło tu szkolnictwo oraz życie intelektualne i kulturalne.

Kolejny ważny etap w dziejach miasta to czas I wojny śląskiej (1740-1742), która toczyła się między Austrią i Prusami. Spór o Śląsk przyniósł zwycięstwo Fryderykowi II Wielkiemu i w ten sposób w 1742 roku hrabstwo kłodzkie znalazło się na ponad 200 lat pod rządami pruskim. Kłodzko stało się miastem garnizonowym, a cały system fortyfikacji z twierdzą na czele zaczęto rozbudować i umacniać, stawiając m.in. donżon. Mimo tak znakomitego systemu obrony w czasie wojen napoleońskich (1803-1815) Francuzi pod wodzą Hieronima Bonaparte po kilkumiesięcznych walkach w czerwcu 1807 roku zmuszają obrońców twierdzy do kapitulacji. Wielka polityka sprawia jednak, że miasto pozostaje pod rządami Prus. W drugiej połowie XIX wieku Kłodzko sukcesywnie zaczyna się rozrastać daleko poza obręb miejskich murów, gdyż traci swój stricte militarny charakter. Powstają wówczas m.in. wodociągi (1886), doprowadzona zostaje tu linia kolejowa (1874), zbudowane zostaje więzienie (1887) i sąd (1897). Ten etap rozwoju zatrzymał wybuch I wojny światowej, a później kryzys okresu międzywojennego, ale życie w leżącym na uboczu mieście, nawet w czasie globalnych kryzysów, toczy się w miarę normalnie.

Podczas II wojny światowej w kłodzkiej twierdzy mieści się osławione więzienie, miejsce kaźni jeńców i niemieckich dezerterów, a od 1944 roku również fabryka zbrojeniowa koncernu AEG produkująca części do U-bootów oraz rakiet V1 i V2. 2 czerwca 1945 roku władzę w Kłodzku przejmuje polska administracja, a Niemcy zostają w większości wysiedleni.

Z najważniejszych wydarzeń okresu powojennego trzeba wymienić akcję zabezpieczania kłodzkiej Starówki w latach 1958-1976 oraz „powódź tysiąclecia” z 1997 roku, kiedy to w nocy z 7/8 lipca w wyniku ulewnych deszczy woda w Nysie Kłodzkiej podniosła się o ponad 8,7 m powyżej zwykłego poziomu, wylewając się na ulice, gdzie zniszczyła wiele budynków zwłaszcza w obrębie Wyspy Piasek oraz we wschodniej części miasta.

Ślady wielu z tych wydarzeń, choć może na pierwszy rzut oka ich nie widać, są w Kłodzku obecne, więc w atmosferę ponad 1000-letniej historii miasta możemy wczuć się niemal na każdym kroku.

Czy wiesz, że:

• wg niektórych źródeł w 1398 roku w Kłodzku powstał jeden z najstarszych zabytków piśmiennictwa polskiego – „Psałterz floriański”
• w 1800 podczas swojej podróży po Śląsku przebywał w Kłodzku John Quincy Adams, późniejszy 6 prezydent Stanów Zjednoczonych
• ważnym zajęciem Kłodzczan było browarnictwo; w 1410 roku aż 190 domów miało przywilej warzenia tego trunku, a do 1945 roku w mieście istniało 8 browarów
• w Kłodzku na kręcono 18 i 21 odcinek serialu „Czterej pancerni i pies”

Słynne postaci związane z Kłodzkiem:

• św. Wojciech (956-997) – jego ojciec Sławnik był w X wieku właścicielem Kłodzka
• Arnošt z Pardubic (1297-1364) – urodzony i pochowany w Kłodzku pierwszy arcybiskup Pragi i twórca Uniwersytetu Karola w Pradze
• Anna Zelenay (1925-1970) – kłodzka poetka
• Emil Czech (1908-1978) – polski żołnierz, który w dniu zdobycia Monte Cassino w 1944 roku, odegrał na gruzach klasztoru hejnał mariacki

Park Przyjaźni Wojsk Górskich o powierzchni 2,29 ha jest położony w zachodniej części miasta (przy głównej drodze wjazdowej do miasta (ul. Dusznicka/Kościuszki)), od południa i zachodu sąsiaduje z terenami zurbanizowanymi, a od północy i wschodu z działkami ogrodowymi i Parkiem Fortecznym. Obszar czynny biologicznie obejmuje 82,53 %.

Opis stanu początkowego przed realizacją Projektu:

Teren parku podzielono na 3 strefy: Wejściową, Parkową oraz Rekreacji Aktywnej. Pierwsza z nich ma za zadanie osłaniać teren parkowy od ciągu komunikacyjnego i chronić przed zanieczyszczeniami i hałasem.

Strefa Wejściowa składa się z dwóch ciągów komunikacji pieszej – głównego i prostopadłego. W jej obrębie znajduje się szeroki deptak z wydzielonymi pergolami oraz miejscami do odpoczynku, a także roślinność ozdobna i płożąca. Główna oś zakończona została nasadzeniami drzew oraz płytami kamiennymi, obecne są iluminacje świetlne w postaci opraw zwieszanych, które mogą być sterowane za pomocą systemu inteligentnego. Strefę Parkową tworzą łąki kwietne i gruntowo‐ gliniaste ścieżki piesze. Strefa ta została wyposażona w oświetlenie w postaci opraw parkowych wysokich w technologii LED. Natomiast w zachodniej części parku znajduje się, otoczona roślinnością średnią oraz wysoką, strefa rekreacji aktywnej zaopatrzona w plac zabaw oraz siłownię zewnętrzną. Roślinność parku jest mało zróżnicowana gatunkowo, tworzą ją głównie drzewa liściaste; klony, jesiony, wierzby, lipy i również sporadycznie: kasztanowiec, jarząb, świerk, śliwa, żywotnik oraz grab.

Stan roślinności jest zły oraz średni i wymaga zabiegów pielęgnacyjnych. Sieć dróg tworzona jest przez szeroki deptak z układem schodów terenowych oraz nieregularny system ścieżek. Nawierzchnie są wykonane głównie z asfaltu, ponadto występują nawierzchnie gruntowe.

W skład małej architektury (będącej w złym stanie) wchodzą ławki o konstrukcji betonowodrewnianej, kosze na śmieci i nieczystości po zwierzętach, a także pozostałość po pergoli. W parku brakuje również oświetlenia.


W ramach zaplanowanych robót budowlanych zostały wykonane:

• Rewaloryzacja zieleni istniejącej, rekultywacja muraw parkowych i zasadzenie zieleni projektowej:
• Nawierzchnia utwardzona
• Elementy architektury małej
• Oświetlenie
• Akcesoria dla ptaków
• Akcesoria dla owadów

W ramach zadań budowlanych przeprowadzono działania mające na celu rewaloryzację zieleni istniejącej oraz zasadzenie nowej. W zakres robót budowlanych weszły: wytyczenie układu komunikacyjnego sieci alejek i ścieżek parkowych, wykonanie ścieżek żwirowo‐gliniastych stabilizowanych, wykonanie ścieżek z kostki betonowej, wykonanie systemu oświetlenia inteligentnego bazującego na oprawach zgodnie z zestawieniem, dostawa i montaż elementów małej architektury poprzez kotwienie do betonowych fundamentów, plac zabaw + nawierzchnie bezpieczne: dostawa i montaż urządzeń zabawowych zgodnie z zaleceniami producenta, wykonanie nawierzchni bezpiecznej zgodnie ze strefami bezpieczeństwa dla urządzeń zabawowych, odtworzenie istniejących schodów terenowych wraz z oporęczowaniem, wykonanie schodów z kostki betonowej, dostawa i wykonanie muru oporowego z betonowych elementów prefabrykowanych, dostawa i montaż akcesoriów dla ptaków i owadów w wybranych lokalizacjach na terenie parku.

Park Kusocińskiego‐Promenada mieści się przy rzece Nysie Kłodzkiej, w południowej części miasta dz. nr 7 AM‐4. Obszar parku zajmuje 1,77 ha, (teren czynny biologicznie 89,26 %).

Opis stanu początkowego przed realizacją Projektu:

Park tworzą trzy strefy: komunikacji Pieszej, Buforową, Muraw Parkowych. W obrębie strefy komunikacji Pieszej znajdują się ścieżki i placyki łączące strefy zielone.

Teren ten jest zróżnicowany pod względem wysokości, zaznaczony jest spadek w kierunku rzeki, główny ciąg komunikacyjny rozciąga się w kierunku północ/południe i obecny jest zanikający system komunikacji pieszej oraz przedepty. W strefie Komunikacji Pieszej gruntowo‐gliniaste ścieżki łączą się przy pomocy alejek (ze schodami terenowymi) przy których umieszczone są ławki, kosze na śmieci i psie stacje. W strefie Muraw Parkowych znajduje się drzewostan do rewaloryzacji. W obrębie parku rosną drzewa liściaste, w przewadze: jesiony, wierzby oraz drzewa owocowe – jabłonie i śliwy. Struktura zieleni jest w złym i średnim stanie, wymagającym zabiegów pielęgnacyjnych, dość jednolita, niezróżnicowana gatunkowo, ponadto dominują zaniedbane murawy parkowe Równoległe do drogi i rzeki ścieżki łączą się ze sobą poprzez układ schodów terenowych. Pokrywa je głównie nawierzchnia gruntowa o średnim stanie technicznym. Stan architektury małej jest zły, w jej skład wchodzą ławki o konstrukcji betonowo‐drewnianej, kosze na śmieci i nieczystości po zwierzętach. W całym parku znajdują się pozostałości opraw parkowych, będące również w złym stanie technicznym. Omówiony obszar realizacji projektu nie jest prawnie chroniony.

W ramach zaplanowanych robót budowlanych zostały wykonane:

• Rewaloryzacja zieleni istniejącej, rekultywacja muraw parkowych i zasadzenie zieleni projektowej
• Elementy architektury małej
• Oświetlenie
• Akcesoria dla ptaków
• Akcesoria dla owadów

W ramach zadań budowlanych zostały przeprowadzone działania mające na celu rewaloryzację zieleni istniejącej oraz zasadzenie nowej. W zakres robót budowlanych weszły: odtworzenie układu komunikacyjnego sieci alejek i ścieżek parkowych, wykonanie ścieżek z kostki betonowej, wykonanie ścieżek żwirowo‐gliniastych stabilizowanych, odtworzenie istniejących schodów terenowych wraz z oporęczowaniem, wykonanie schodów z kostki betonowej, wykonanie systemu oświetlenia inteligentnego bazującego na oprawach zgodnie z zestawieniem, dostawa i montaż elementów małej architektury poprzez kotwienie do betonowych fundamentów, dostawa i montaż akcesoriów dla ptaków i owadów w wybranych lokalizacjach na terenie parku.

Skwer przy ul. Reymonta, o powierzchni 0,2 ha, zlokalizowany jest we wschodniej części miasta dz. nr 20/2 AM‐1, (od północy i zachodu sąsiaduje z terenem zurbanizowanym, a od wschodu i południa z terenem usługowym).

Opis stanu początkowego przed realizacją Projektu:

Jest to miejsce zaniedbane, pokryte, często uszkodzoną, trawiastą murawą, o złym stanie sanitarnym zieleni. W obrębie skweru wyróżnia się strefę Spacerowo‐ Wypoczynkową, Parkowo‐ Izolacyjną, Rekreacji Aktywnej. Strefa Spacerowo‐Wypoczynkowa tworzy układ ścieżek, natomiast strefę Parkowo‐Izolacyjną pokrywają łąki kwietne i nasadzenia ozdobne. Pośród roślinności średniej strefy Rekreacji Aktywnej, w południowej części skweru, umieszono linarium oraz niewielkie urządzenia sprawnościowe (drążki i bujaki). Teren przedsięwzięcia posiada spadek wysokości w kierunku północno‐zachodnim i liczne przedepty oraz jest odgrodzony z kierunku zachodniego i południowego poprzez ogrodzenie, a od wchodu i północy przez siatkę ulic. W strefie spacerowo wypoczynkowej znajdują się liczne obiekty architektury małej (kosze na śmieci oraz psie stacje), ciągi komunikacyjne z licznymi zmianami kierunków tworzą spójny układ nawierzchni i wyznaczają miejsce rabat. W strefie Parkowo‐Izolacyjnej występują gruntowo‐ gliniaste ścieżki i punkty ścieżki o charakterze przyrodniczym. Po stronie wschodniej umieszczono nasadzenia roślinności płożącej. Staranny dobór gatunków nadaje znaczną wartość estetyczną i przyrodniczą.

Wśród roślinności skweru można wyróżnić topole, natomiast jednostkowo jesiony, głogi, klony oraz nieliczne krzewy średnie i niskie. Dość jednolitą i niezróżnicowaną gatunkowo roślinność cechuje średni i zły stan sanitarny. Ponadto licznie występują uszkodzone murawy.

Według danych Dokumentacji projektowej brakuje pieszych ciągów komunikacyjnych i wydzielonych placów, a we wschodniej części znają się schody terenowe w złym stanie technicznym. Istniejąca obecnie mała architektura jest w złym stanie i obejmuje ławki o konstrukcji betonowo‐drewnianej, kosze na śmieci i pozostałości po infrastrukturze sportowej, a także pozostałości po murku oporowym i schodach terenowych. Na skwerze brak opraw parkowych. Teren ten nie jest prawnie chroniony.

W ramach robót budowlanych zostały wykonane:

• Rewaloryzacja zieleni istniejącej, rekultywacja muraw parkowych i zasadzenie zieleni projektowej
• Nawierzchnia utwardzona
• Elementy małej architektury
• Akcesoria dla ptaków
• Akcesoria dla owadów

W ramach zadań budowlanych przeprowadzono działania mające na celu rewaloryzację zieleni istniejącej oraz zasadzenie nowej. W zakres robót budowlanych weszły: wytyczenie układu komunikacyjnego sieci alejek i ścieżek parkowych, wykonanie ścieżek żwirowo‐gliniastych stabilizowanych, wykonanie ścieżek z płyt betonowych, dostawa i montaż elementów małej architektury poprzez kotwienie do betonowych fundamentów, plac zabaw + nawierzchnie bezpieczne: dostawa i montaż urządzeń zabawowych zgodnie z zaleceniami producenta, wykonanie nawierzchni bezpiecznej zgodnie ze strefami bezpieczeństwa dla urządzeń zabawowych, odtworzenie i zabezpieczenie konstrukcji muru oporowego ceglanego, odtworzenie istniejących schodów terenowych wraz z oporęczowaniem, wykonanie schodów z kostki betonowej, dostawa i montaż akcesoriów dla ptaków i owadów w wybranych lokalizacjach na terenie parku.

Skwer przy ul Kasztanowej o powierzchni 0,31 ha, mieści się w północno‐ wschodniej części miasta. Otoczony jest zabudową jednorodzinną, szeregową oraz osiedlem mieszkaniowym.

Opis stanu początkowego przed realizacją Projektu:

Na skwerze znajduje się plac zabaw oraz pozostałości boisk wielofunkcyjnych. W jego obrębie wyróżnia się dwie strefy Spacerowo‐ Rekreacyjną oraz Łąk Kwietnych i Zieleni Wysokiej. Teren przedsięwzięcia jest zaniedbany, charakteryzuje go spadek wysokości w kierunku południowo‐wschodnim. W strefie Spacerowo‐Rekreacyjnej obserwuje się zwarty układ ścieżek, umożliwiający swobodne przemieszczanie się. Miejsce centralne jest przygotowane pod budowę boisk wielofunkcyjnego. W omawianej strefie występuje roślinność ozdobna i płożąca o naturalnym charakterze, a także elementy architektury małej i strefy zieleni buforowej. Strefa Łąk Kwietnych i Zieleni Wysokiej, oprócz łąk, zawiera również projektowane układy ścieżek.

Zieleń skweru jest jednolita, zróżnicowana gatunkowo, o średnim i złym stanie sanitarnym, wyróżnia się tutaj drzewa liściaste i iglaste m.in. klony, jesiony, brzozy, dęby, głogi oraz świerki, sporadycznie: sosna, bez, jabłoń, wierzba, ponadto często występuje zniszczona murawa parkowa. Na obszarze skweru występują braki ciągów komunikacyjnych i placyków. Pieszy system komunikacyjny łączący osiedle z pobliską drogą główną jest utworzony przez przedept. Mała architektura jest w złym stanie i zawiera: ławki o konstrukcji betonowo‐drewnianej, kosze na śmieci i pozostałości po infrastrukturze sportowej – stelaże po huśtawkach, bramki oraz konstrukcje koszy do gry w koszykówkę. Ponadto w części południowej znajduje się plac zabaw, którego urządzenia są w średnim stanie technicznym.

W ramach zaplanowanych robót budowlanych zostały wykonane:

• Rewaloryzacja zieleni istniejącej i zasadzenie zieleni projektowej
• Nawierzchnia utwardzona
• Elementy architektury małej

W ramach zadań budowlanych przeprowadzono działania mające na celu rewaloryzację zieleni istniejącej oraz zasadzenie nowej. W zakres robót budowlanych weszły: odtworzenie układu komunikacyjnego sieci alejek i ścieżek parkowych, wykonanie ścieżek z kostki betonowej, wykonanie ścieżek żwirowo‐gliniastych stabilizowanych, dostawa i montaż elementów małej architektury poprzez kotwienie do betonowych fundamentów.

Skwer przy ul. Łużyckiej, o powierzchni 0,065 ha, jest bardzo zaniedbany, znajduje się w centrum miasta, wśród zabudowy i ze wszystkich stron jest otoczony przez ciągi natężonego ruchu kołowego.

Opis stanu początkowego przed realizacją Projektu:

W jego obrębie brakuje roślinności i obecnie jest on głównie wykorzystywany jako miejsce parkingowe i składowisko śmieci wspólnot mieszkaniowych. Wyróżnia się dwie strefy skweru: Wypoczynkową oraz Zieleni Urządzonej. Pierwsza z nich, sąsiadująca bezpośrednio ze strefą natężonego ruchu kołowego i obszarem przystanku autobusowego, obejmuje teren zieleni urządzonej wzbogacony elementami architektury małej, natomiast strefę Zieleni Urządzonej tworzą trawniki z ciekawymi nasadzeniami w postaci krzewów. Skwer, z założenia, ma stanowić odgrodzenie od natężonego ruchu kołowego, hałasu, zanieczyszczeń, a także pełnić miejsce odpoczynku dla podróżnych korzystających z położonego niedaleko przystanku autobusowego. Według danych pochodzących z dokumentacji projektowej (opracowanej przez mgr inż. Michała i Aleksandrę Czech) teren skweru jest płaski i brakuje na nim ciągów komunikacji pieszej, ścieżek, placyków i zagospodarowanej zieleni. Występują zaniedbane powierzchnie trawiaste. W Strefie wypoczynkowej, odgrodzonej nasadzeniami drzew i krzewów, znajduje się placyk na kontenery ze śmieciami. Natomiast strefa Zieleni Urządzonej została wyodrębniona od parkingu przy pomocy słupków ograniczających.Na skwerze brakuje opraw parkowych, podstawowej architektury małej i nie podlega ochronie prawnej.

W ramach zaplanowanych robót budowlanych zostały wykonane:

• Zasadzenie zieleni projektowej:
• Nawierzchnia utwardzona
• Elementy architektury małej

W ramach zadań budowlanych przeprowadzono działania mające na celu zasadzenie nowej zieleni. W zakres robót budowlanych weszły: wytyczenie układu komunikacyjnego ścieżek i placyków, wykonanie ścieżek i placów z płyt betonowych, wykonanie nawierzchni z grysu granitowego, dostawa i montaż elementów małej architektury poprzez kotwienie do betonowych fundamentów.

Teren skweru posiadający powierzchnię 0,22 ha, mieści się w północnej części miasta. Obszar przedsięwzięcia obecnie jest zaniedbany, obejmuje plac zabaw i sąsiaduje od strony wschodniej i południowej z zabudowaniami mieszkaniowymi, z drogą lokalną (strona południowa), od północy z terenami zieleni nieurządzonej oraz drogą krajową nr 8 i z zachodu z zielenią średnią, wysoką i terenem usługowym.

Opis stanu początkowego przed realizacją Projektu:

Obszar przedsięwzięcia obecnie jest zaniedbany, obejmuje plac zabaw. Wyodrębniono tutaj dwie strefy: Spacerowo‐ Rekreacyjną oraz Łąk Kwietnych i Zieleni Wysokiej. Strefa Spacerowo‐ Rekreacyjna posiada układ ścieżek oraz plac zabaw. Planowane jest utworzenie gruntowo‐gliniastych ścieżek i zasadzenie zieleni średniej zwartej oraz zieleni wysokiej chroniącej przed hałasem i pyłami pochodzącymi z pobliskiej infrastruktury drogowej. Dopełnienie stanowi roślinność ozdobna i płożąca. Natomiast strefa Łąk Kwietnych i Zieleni Wysokiej obejmuje obszar naturalnych łąk. Teren jest jednolity wysokościowo, brakuje ciągów komunikacji pieszej, ścieżek, placyków. Roślinność skweru jest w średniej i złej kondycji, są to głównie łąki o naturalnym charakterze, drzewa owocowe, krzewy, samosiejki. Istniejącą obecnie architekturę małą tworzą ławki o konstrukcji betonowo‐drewnianej, kosze na śmieci i oraz ogrodzony plac zabaw. Posiada ona zły stan techniczny. Obszar objęty przedsięwzięciem nie jest chroniony prawnie i brakuje na nim opraw parkowych.

W ramach zaplanowanych robót budowlanych zostały wykonane:

• Rewaloryzacja zieleni istniejącej, rekultywacja muraw parkowych i zasadzenie zieleni projektowej
• Nawierzchnie utwardzone
• Elementy architektury małej

W ramach zadań budowlanych przeprowadzono działania mające na celu rewaloryzację zieleni istniejącej oraz zasadzenie nowej. W zakres robót budowlanych weszły: wytyczenie układu komunikacyjnego sieci alejek i ścieżek parkowych, wykonanie ścieżek żwirowo‐gliniastych stabilizowanych, dostawa i montaż elementów małej architektury poprzez kotwienie do betonowych fundamentów.

Kolejnym zdaniem w ramach realizacji projektu pn. „Rozwój terenów zieleni w mieście Kłodzku” była rewitalizacja zdegradowanego terenu zielonego tj. Skweru im. Weroniki Kumko przy ul. Krakusa (między Starostwem Powiatowym w Kłodzku a Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie). Skwer oprócz nowych nasadzeń roślin z przewagą miododajnych pełni również funkcję edukacyjną dotyczącą życia pszczół oraz pszczelarstwa. Na skwerze umieszczone są informacje w postaci tabliczek, replik uli, plastrów miodu itp. Wartością dodaną projektu stanowi tematyka, która wiąże się z osobą Weronik Kumko, znanej pszczelarki w Kotlinie Kłodzkiej.

Weronika Kumko - mieszkanka Kłodzka, pszczelarka i powojenna inicjatorka zakładania pasiek na Ziemi Kłodzkiej jest patronką Zrzeszenia Pszczelarzy Ziemi Kłodzkiej. Za swoją pracę odznaczona została Krzyżem Zasługi, najwyższym odznaczeniem pszczelarskim Jana Dzierżona oraz wieloma innymi wyróżnieniami.

Park Esperanto mieści się w centralnej części miasta dz. nr 66/4 AM‐1, przy głównej drodze wjazdowej wiodącej przez miasto, obejmuje 0,72 ha, (teren biologicznie czynny: 0,61 ha (84,72%)) i podlega ochronie konserwatorskiej.

Opis stanu początkowego przed realizacją Projektu:

W obrębie tego parku wyróżniono dwie strefy: Ścieżek i Parkową. Strefa Ścieżek tworzy główny system przebiegów komunikacyjnych nawiązujący do dawnego założenia parkowego. W Centrum znajduje się kwietnik, w którym zostaną zasadzone rośliny ozdobne. Natomiast strefa Parkowa obejmuje niezróżnicowany teren muraw parkowych i zieleni wysokiej. Nowe nasadzenia drzew ograniczą uciążliwy wpływ ruchu kołowego, wzbogacą istniejący drzewostan i stworzą odpowiednie warunki dla rozwoju lokalnej flory i fauny oraz będą stanowić ochronę przed pyłem i hałasem. W obrębie parku rosną drzewa liściaste (o jednolitej strukturze wiekowej) – głównie klony, jesiony, modrzewy, robinie akacjowe, platany, a także brzozy, topole oraz inne rośliny o nieznacznym udziale –krzewy jałowcowe. Kondycja roślinności jest zła oraz średnia, wymaga ona wielu zabiegów sanitarno‐pielęgnacyjnych. Alejki asfaltowe, o średnim bądź złym stanie technicznym, są głównymi ciągami pieszymi i są zorientowane na północ/południe. Miejscowo są widoczne odsłonięcia dawnych, kamiennych dróg. W skład obecnej małej architektury wchodzą ławki z oparciem, kosze na śmieci, oraz słup ogłoszeniowy. Ich stan techniczny jest dobry oraz średni. Na terenie parku znajdują się oprawy parkowe (w średnim stanie technicznym). Cały park jest prawnie chroniony.


W ramach zaplanowanych robót budowlanych zostały wykonane:

• Rewaloryzacja zieleni istniejącej, rekultywacja muraw parkowych i zasadzenie zieleni projektowej:
• Nawierzchnia utwardzona
• Elementy architektury małej
• Oświetlenie

W ramach zadań budowlanych przeprowadzono działania mające na celu rewaloryzację zieleni istniejącej oraz zasadzenie nowej. W zakres robót budowlanych wcheszło: odtworzenie układu komunikacyjnego sieci alejek i ścieżek parkowych, wykonanie ścieżek i placu z kostki granitowej, wykonanie systemu oświetlenia inteligentnego bazującego na oprawach stylizowanych zgodnie z zestawieniem, dostawa i montaż elementów małej architektury poprzez kotwienie do betonowych fundamentów.