Most Gotycki

Szczegóły

Nie mamy pewności co do daty jego powstania, gdyż legendy i przekazy kronikarzy zawierają często sprzeczne informacje. Wzniesiono go gdzieś między 1281 a 1390 rokiem, w miejscu wcześniejszego, drewnianego mostu. Z mostu zobaczyć możesz część dawnych murów obronnych miasta.

most1

Most ma około 53 metry długości i ok. 6 metrów szerokości. Po obu stronach wzdłuż mostu biegną masywne balustrady, które nakrywają kamienne parapety. W ciągu wieków w wyniku wielu zniszczeń, most był wielokrotnie wzmacniany i odbudowywany. Posiadał on także dwie bramy. Brama Górna pełniła funkcje baszty i tworzyła całość z murami obronnymi miasta. Brama mostowa dolna nie pełniła funkcji obronnych. Była ona raczej rogatką zamykaną na czas nocy. Ostatecznie obie bramy zostały rozebrane podczas likwidacji obwarowań miejskich.

Most gotycki został zbudowany z kamienia, częściowo ciosanego oraz barokowej cegły. Zaprawą do budowy mostu było spoiwo wapienne z dodatkiem kurzych białek, które zbierano po wszystkich wsiach w okolicy. Tak przekazuje nam to wydarzenie XVII-wieczny kronikarz Georg Promnitz: „W roku 1286 musiały wszystkie wsie należące do Kłodzka oddawać jaja. Dwóch pachołków miejskich odbierało białka, a dodawało żółtka, sprzedawane później po jednym halerzu za pełną łyżkę. Białka te szły do wapna na budowę mostu.”

W swojej długiej historii most oparł się uderzeniom wielu fal powodziowych, przetrzymał także to największe jakie miało miejsce w 1997 r. Do dzisiaj na konstrukcji mostu podziwiać możemy mokry ślad wskazujący maksymalny poziom wody. Pomimo to do dzisiaj zachwyt budzi niegasnące piękno tego niezwykłego, barokowego zabytku. Jest to jeden z najpiękniejszych i najcenniejszych zabytków Kłodzka.

Rzeczą która najbardziej przykuwa uwagę zwiedzających jest sześć figur wotywnych ozdabiających most. Zostały one ufundowane przez mieszkańców Kłodzka, oraz okoliczną szlachtę. Wyrzeźbione przez prowincjonalnych rzeźbiarzy są doskonałym świadectwem zmian zachodzących w kulturze europejskiej oraz kontrreformacyjnych ruchów jakie zachodziły wówczas w kościele katolickim. Pierwszą figurą ustawioną na balustradzie mostu była Pieta. Ona to rozpoczęła rzeźbiarskie, barokowe dekorowanie mostu.

most1

Pieta (Matka Boska z ciałem Chrystusa)

jest środkową rzeźbą, ustawioną po lewej stronie mostu idąc od strony ul. Grottgera w górę w kierunku rynku. Pochodzi z 1655 r. Jej głównymi fundatorami, co poświadczają zachowane do naszych czasów herby i inskrypcje w języku niemieckim, był ówczesny starosta Kłodzka – hrabia Jan Jerzy von Gotzen oraz jego małżonka Maria Elżbieta. Nie znamy autora, ani miejsca wykonania rzeźby. Pieta jest ikonograficznym wyobrażeniem Madonny z ciałem Chrystusa na kolanach. Ból malujący się na twarzach postaci dodatkowo dodaje figurze powagi. Tak przedstawiony motyw wywodzi się najprawdopodobniej ze średniowiecznych traktatów pasyjnych i ma wyrażać współudział Maryi w dziele zbawienia.

Święty Wacław

rzeźba znajdująca się poniżej Piety, ustawiona po tej samej stronie mostu. Nie znamy jej fundatora, ani wykonawcy. Jedyną informacją o niej jest napis znajdujący się na dolnym cokole: „Errichtet in Jahre 1715” (Wykonano w roku 1715). Kłodzkie przedstawienie patrona Czech ukazuje postać młodego mężczyzny ubranego w zbroję, który podtrzymuje w prawej ręce sztandar, w drugiej trzyma tarczę z wizerunkiem orła – symbolem czeskiej państwowości.

Święty Jan Nepomucen (z Nepomuka)

to ostatnia figura znajdująca się po lewej stronie mostu, gdy idzie się w kierunku rynku. Głównym fundatorem rzeźby był syn hrabiego von Gotzena – Franciszek (zm. 31.10.1707 r.). Do dzisiaj na cokole widnieją kartusze herbowe fundatora i jego żony, z domu księżniczki Lichtenstein. Na kłodzkim przedstawieniu świętego postać stoi w lekkim kontrapoście, ubrany w sutannę, na głowie ma biret, a w ręku trzyma krucyfiks. Ma on symbolizować męczeńską śmierć świętego, oraz jego poświęcenie dla chrześcijaństwa. Postać Świętego Jana Nepomucena bardzo często występuje na terenach Śląska, oraz przyległych Czech i Moraw. Jego rzeźby i pomniki są niemalże w każdym mieście, w wielu wsiach, niekiedy także na mostach i przy drogach. Również w Kłodzku święty był bardzo popularny. Jego rzeźba znajduje się m.in. przy kościele parafialnym Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny.

Święty Franciszek Ksawery

stoi po przeciwnej stronie mostu, i jest pierwszą figurą ustawioną od strony ul. Grottgera. Przedstawia grupę rzeźbiarską, w centrum której stoi patron Kłodzka Św. Franciszek z rękami uniesionymi na wysokości piersi, zawsze gotowymi do przyjęcia potrzebującego. Ubrany w udrapowaną sutannę, w pasie ma przewieszony różaniec. Jedna z postaci klęczących u stóp Świętego przedstawia postać rycerza, dzierżącego w ręce tarczę z herbem Kłodzka. Poniżej niego znajduje się dwóch chorych, proszących o opiekę świętego, oraz postać Indianina. Fundatorami rzeźby byli mieszkańcy Kłodzka, którzy w 1714 r. postawili ją jako wotum za ocalenie od zarazy która podobno pochłaniała „sto osób dziennie”. Na cokole do dzisiaj widnieje niemiecki napis „Im jahre 1714 von der Burgerschaft Errichtet Renovatum 1847, 1882, 1890, 1920” (W roku 1714 sporządzony przez mieszkańców, Odnawiany w 1847, 1822, 1890, 1920). Twórcą pierwowzoru rzeźby był najprawdopodobniej Sebastian Plag, syn wiedeńskiego mieszczanina i krawca. Niestety kruchy piaskowiec, z którego wykonano rzeźbę uległ zniszczeniu i w 1920 r. został zastąpiony kopią wiernie odtwarzającą oryginał.

Chrystus na krzyżu i św. Maria Magdalena

następna rzeźba znajdująca się po prawej stronie mostu idąc w kierunku rynku została ustawiona 5 października 1734 r. na miejscu stojącego tu niegdyś drewnianego krzyża. Jak wynika z herbu znajdującego się na cokole, oraz zatartej już dzisiaj inskrypcji fundatorem rzeźby był przypuszczalnie hrabia von Herberstein lub jego żona. Obok herbu ofiarodawcy znajduje się również słabo czytelny napis: „Anno 1281 ist die Bruce Gebauer, Anno 1701 den 22 August ist selbe erneuert worden” („W roku 1281 most ten zbudowano, w roku 1701, 22 sierpnia, odnowiono”). Posąg przedstawia nam męczeńską śmierć Chrystusa, „która to śmierć dała nam życie wieczne”.

Trójca Święta i ukoronowanie Najświętszej Panny Marii

ostatnia z figur znajdujących się na moście. Grupa Koronacji przedstawia klęczącą w chmurach Marię. Po jej obu stronach znajdują się postacie symbolizujące postacie Boga Ojca i Chrystusa, trzymających ponad jej głową koronę. Rzeźba zwieńczona jest dynamicznym i pełnym barokowego przepychu wyobrażeniem Ducha Świętego w postaci Gołębicy. Rozpościera ona nad pozostałymi postaciami promienistą glorię. Jak wynika z kartuszu herbowego i monogramu znajdującego się przy rzeźbie jej fundatorem był Franciszek Ferdynand baron Fitschen, właściciel Gorzuchowa.